Onderhandelaars van het Europees Parlement en de EU-lidstaten hebben een akkoord bereikt over de reductie van verpakkingsafval en verbod op sommige verpakkingen. In Europa moeten vanaf 2030 meer verpakkingen recyclebaar worden. Bepaalde wegwerpverpakkingen zoals die van verse groenten en fruit, miniflesjes hotelshampoo en mayonaisezakjes worden verboden vanaf 2030.
De deal tussen het Europees Parlement en de EU-lidstaten werd bereikt door België, als voorzitter van de Raad van de EU. De bedoeling van het akkoord is om het gebruik van plastic verpakkingen en de afvalberg terug te dringen, alsook om de circulaire economie te versterken. Na het akkoord moeten zowel de EU-lidstaten als het Europees Parlement het wetsvoorstel nog goedkeuren.
Recyclebaar
Het akkoord houdt vanaf 2030 heel wat verplichtingen in. Verpakkingen moeten vanaf 2030 recyclebaar zijn. Er komt onder meer een verbod op miniflesjes hotelshampoo, mayonaisezakjes en het sealen van koffers op luchthavens. Wegwerpplastic wordt verboden in de horeca. Klanten van horecazaken mogen hun eigen bakje voor afhaalmaaltijden meebrengen. Een koffiekiosk op het station of een snackbar moet consumenten de mogelijkheid bieden om hun eigen mok of bakje mee te nemen. Restaurants en cafés zullen door de lidstaten aangemoedigd worden om gratis of tegen een lage prijs kraantjeswater aan te bieden in herbruikbare flessen.
Wegwerpverpakkingen verboden
Ook bepaalde wegwerpverpakkingen worden verboden. Het gaat onder meer over eenmalig plastic verpakkingen voor verse groenten en fruit, voor voeding en drank, horeca en flesjes voor cosmetica en toiletartikelen, zoals shampoo en bodylotion. Ook individuele verpakkingen van bijvoorbeeld sauzen of suiker worden verboden. Dat geldt ook voor voorverpakt fruit en groenten van minder dan 1,5 kilogram. Ook verpakkingen voor kleine toiletartikelen – zoals die voorzien worden in hotels – worden verboden. Er komen ook bindende doelstellingen voor het hergebruik van verpakkingen van alcoholische en niet-alcoholische dranken. Het akkoord bant PFAS in verpakkingen die in contact komen met voeding tegen 2026. Er komen ook strengere regels voor de e-commerce-sector. Webwinkels mogen geen onnodig grote verpakkingen meer gebruiken. Als de helft van de doos leeg is, mag het product niet meer verzonden worden.
Inzamelverplichtingen
Naast een verbod op allerlei eenmalige verpakkingen komen er Europese doelen om statiegeld, hergebruik en recycling aan te moedigen. Er komen ook nieuwe verplichtingen over het inzamelen van afval. Lidstaten moeten tegen 2029 minstens 90 procent van de plastic flesjes en drankblikjes gescheiden inzamelen. Daarvoor moeten ze een systeem van statiegeld invoeren, tenzij ze reeds over een ander systeem beschikken dat verzekert dat ze de doelstelling zullen halen.
Kleinere afvalberg
Het akkoord wil de afvalberg in Europa verminderen. De bedoeling is om het verpakkingsafval in de Europese Unie tegen 2040 met minstens 15 procent te reduceren in vergelijking met 2018. Concreet moet de afvalberg tegen 2030 met 5 procent kleiner worden. Tegen 2035 moet de afvalberg 10 procent kleiner worden en tegen 2040 15 procent. Iedere Europeaan is elk jaar goed voor gemiddeld 190 kilo verpakkingsafval. Tegen 2030 zou dat volgens schattingen stijgen tot 209 kilo als er niet ingegrepen wordt.
Het akkoord lokt ook politieke reacties uit. Volgens Belgische Europarlementslid Frédérique Ries (MR), die mee onderhandelde over het akkoord, zet de EU voor het eerst in een milieuwetgeving doelen uit om het gebruik van verpakkingen te verminderen, los van het gebruikte verpakkingsmateriaal.
